Dışkı Kaçırma

Dışkı Kaçırma

Nedir, Ne kadar yaygındır?

Dışkı kaçırma, çocukların istemsiz ve kontrolsüz bir şekilde dışkı kaçırması durumdur. Fekal inkontinans olarak da bilinen bu durum, rektumda dışkı birikmesi sonucu dışkının sıvı kaybederek sertleşmesi ve bu dışkıların arasından kolonun üst bölgesinden gelen ve yeni oluşan dışkıların istemsizce sızmasıdır. İç çamaşıra bulaş şeklinde ya da tamamen parça şeklinde dışkı kaçırmalar görülebilir. Özellikle bulaş şeklinde kirlenmelerde kronik kabızlık görülme oranı oldukça yüksektir.

  • Azalan anorektal duyu
  • Kabızlık
  • Stres ve eşlik eden duygusal durumlar
  • Konjenital anomaliler (Hirschprung, spina bifida vb.)
  • İshal (Diyare)
  • Pelvik taban disfonksiyonu
  • Dışkı tutma, erteleme alışkanlığı
  • Tuvalet eğitimindeki yetersizlikler
  • Süregelen kabızlık belirtileri
  • İç çamaşırında dışkı sızıntısı ve/veya parçası
  • Tekrarlı idrar yolu/mesane enfeksiyonları
  • Gündüz ve/veya gece idrar kaçırma 
  • Karında ağrı
  • Hikâye Alımı: Dışkı kaçırma gibi birçok değişkenin etki ettiği durumlarda detaylı hikâye alımı çok önemlidir. Detaylı bir danışan hikayesi, aile geçmişinden kabızlığı/dışkı kaçırmayı tetikleyici faktörlere kadar detaylıca alındığı takdirde, kabızlık tespiti ve ciddiyetini tespit ederek dışkı kaçırma kontrolünde çok önemlidir. Anne babanın gözlemleri de bu fazda oldukça değerlidir.
  • Fizik Muayene: Detaylı bir hikâye alımı sonrası, fiziki muayene ile bulgular tekrar değerlendirilebilir. Özellikle bacak ve karın kaslarının, pelvik taban kaslarının değerlendirilmesine öncelik verilir. Yapılan abdomen muayenesinde de bağırsaklarda dışkı hareketliliği hakkında fikir sahibi olunur.
  • Pelvik Taban Kas EMG Ölçümü: Pelvik taban kaslarının fonksiyonelliğini değerlendirmek adına, pelvik taban kaslarına yerleştirilen yüzeyel elektrotların yardımı ile pelvik taban EMG kas ölçümü yapılır. EMG yardımıyla yapılan bu ölçüm, sürecin etkinliğini görmek adına belli aralıklarla tekrarlanmaktadır. Kabızlığı olan çocukların çoğunluğunda pelvik taban kaslarının aşırı çalışarak gevşeme özelliğini yitirdiğini görürüz.
  • Ultrason: Kabızlık/kaka kaçırmada görülen çocuklarda sıklıkla gördüğümüz artan rektum çapını değerlendirmek adına ultrason da tanı için kullanılan tetkikler arasında geçmektedir.
  • Röntgen: Batında herhangi bir tıkanıklığa rastlanıp rastlanmadığını gözlemlemek adına, çok sık başvurulmasa da karın röntgeni de istenebilen tetkikler arasında yer alır.

Beslenme düzenini modifiye etmek, yeterli sıvı alımı, lifli gıdalara daha fazla yer verilmesi, intolerans gösterilen gıdalardan kaçınmak dışkı kaçırmaya ve dışkı kaçırmaya sebep olan şikayetleri azaltmada önemli rol oynamaktadır. Yalnızca beslenmede değil, günlük alışkanlıklarda birtakım değişikliklere gitmek de semptomları kontrol altına almak için gereklidir. Tuvalet pozisyonu ve tuvalet saatlerine özen göstermek modifiye edilecek günlük alışkanlıkların başında gelir.

Uygulama seçenekleri arasında pelvik taban kas rehabilitasyonu oldukça önemli bir yere sahiptir. Dışkılama anında gevşemesi beklenen bu kas grubunun fonksiyonunu yerine getirememesi durumunda da dışkı kaçırma gözlenebilir. Bu durumun önüne geçmek adına pelvik taban kas grubunun eğitimi uygulama seçenekleri arasında çok önemli bir basamaktır.

Yukarıdaki seçeneklere yeterli cevap alınamadığı takdirde ilaç kullanımına da başvurulabilir.

Öncelikli olarak şubelerimize başvuran her danışanımızdan alanında uzman ve tecrübeli bir ekip tarafından ayrıntılı bir hikâye alımı ve fizik muayene gerçekleştiriyoruz. Aynı zamanda danışanlarımızın pelvik taban kaslarının kuvveti ve işleyiş mekanizmalarım pelvik taban fizyoterapistlerimiz tarafından değerlendirilmektedir.

Bunun yanı sıra danışanımızın pelvik taban kasları ile bağlantılı olan core kaslarını, solunum kasları ve postürleri de değerlendirip kişiye özgü rehabilitasyon programımızı hazırlıyoruz.

Pelvik taban fizyoterapistleri tarafından uygulanan ilk seansımızda danışanlarımıza sağlıklı mesane ve bağırsak eğitimi (üroterapi) veriyoruz. Üroterapi seansı içerinde günlük yaşam alışkanlıkları, tuvalet alışkanlıkları, beslenme alışkanlıkları ve de izlenecek olan yol haritası hakkında bilgilendirmeler ve düzenlemeler yer almaktadır. Takiben ikinci seansımız da ise yine pelvik taban fizyoterapistlerimiz tarafından uygulanan pelvik taban kas rehabilitasyonuna başlıyoruz. Uyguladığımız pelvik taban kas rehabilitasyon seanslarında solunum egzersizlerini, manuel terapi yaklaşımlarını, elektroterapi uygulamalarını, biofeedback eşlikli pelvik taban kas eğitimini ve klinik egzersizleri yaklaşımlarından oluşan kombine fizyoterapi yaklaşımlarını kullanıyoruz. Danışanımızın pelvik taban kaslarını fark etmesi ve doğru çalıştırabilmesi için birebir kas eğitimini desteklemek amacıyla teknolojik ekipmanları seanslarımıza dahil ediyoruz.

Aynı zamanda danışanlardan doldurmalarını beklediğimiz bağırsak günlükleriyle de sürecin seyrini objektif bir şekilde değerlendirmiş oluyoruz.

Sürecin gidişatı, kişinin ihtiyacına yönelik olarak şekillenmekle birlikte danışanın kaç seans alacağı ve seansların ne kadar uzun süreceği danışanın sürece olan cevabın durumuna göre değişmektedir. Rehabilitasyon merkezli seanslarımızın “kişiye özel” olmasına çok önem veriyor o nedenle her danışanımıza özel bir yaklaşım sunuyoruz. Başarı oranlarımızın bu denli yüksek ve kalıcı olmasını da bütüncül yaklaşım anlayışımıza borçluyuz.

Zamanında ve gecikmeden aksiyon almanın önemli olduğu bu sürece danışanlarımızın da disiplinle devam etmesi büyük önem taşımaktadır.

Dışkı kaçırma problemi profesyonellerce ele alınmadığı takdirde, pelvik taban kaslarını işleyişini ciddi seviyede bozabilir. Pelvik taban kas fonksiyonlarının bozulmasıyla, farklı mekanizmalar da bozularak çeşitli mesane bağırsak ve pelvik taban disfonksiyonları oluşabilir.

Bağırsakta uzun süre tutulup, dışarı atılamayan dışkı vücutta enfeksiyon riskini artırmaktadır. Aynı zamanda rektumda biriken dışkı sebebiyle artan rektum çapı da süreci kısır bir döngüye sokmada rol oynamaktadır. İleri dönemde cerrahiye başvurulması bile seçenekler arasında yer alır. Bu sebeplerden ötürü kabızlığa yönelik gecikmeden aksiyon alınmalı ve uzmanlara ivedilikler başvurulmalıdır.

Çocuklarda dışkı kaçırma, sosyal anlamda onları kısıtlayarak, psikolojik sorunlara, sosyal izolasyona sebep olur ve çocukları birçok açıdan etkiler.

Kaka kaçıran çocuğumu pelvik taban rehabilitasyonunda neler bekliyor?

Pelvik taban rehabilitasyonunda çocuklarda, birçok farklı yönteme başvurmaktayız. Öncelikle aile ile alınacak mesane bağırsak eğitiminde çocuklarımızı ve aileleri süreçleri hakkında bilgilendiriyor, evde yapılacak düzenlemeler ile ile ilgili fikir veriyor ve süreçten beklentilerimizi şekillendiriyoruz. Bu eğitimde çocuklarımızın süreçteki sorumluluklarını da benimsemelerini önemsiyoruz. Ardından rehabilitasyon sürecimize başlıyoruz. Bu süreçte, manual terapi, pelvik taban kas eğitimi, biofeedback destek kas eğitimi, klinik egzersizler ve daha birçok farklı yöntem kullanıyoruz.

Çocuğumun dışkı kaçırmasının altında ne sebep yatıyor olabilir?

Klinikte dışkı kaçıran çocuklarımızın büyük çoğunluğunda altta yatan bir kabızlıkla karşılaşırız. Bu sebeple farklı etkenler olmadığı sürece, kabızlık çözüldükçe dışkı kaçırmada da azalmalar bekleriz. Nörolojik olarak farklı etkilenimler, düşük bir kitlede de olsa psikolojik sebeple, azalan anorektal duyu ve farklı sebepler de dışkı kaçırmayı tetikliyor olabilir.

Dışkı kaçırma çocuğumun psikolojini etkiliyor mu?

Evet. Çocuklar dışkı kaçırmadan psikolojik ve sosyal olarak etkilenebilirler. Gelişen tuvalet fobisi ya da erteleme alışkanlıkları, çocukların özellikle okul çağında psikolojik ve sosyal olarak etkilenmesini tetikleyen faktörlerdir. Bu sebeple bu sorunla mücadele eden çocuklarımızın bu süreçlerinde bütüncül ve multidisipliner bir yaklaşım önermekteyiz.