İnterstisyel Sistit (Ağrılı Mesane Sendromu)
Nedir, Ne kadar yaygındır?
İnterstisyel sistit halk arasında idrar torbası olarak bilinen mesanenin kronik ve inflamatuar bir rahatsızlığıdır. Nedeni tam olarak bilinememektedir. Kadınlarda daha sık görülen bu rahatsızlık genellikle idrar yapma sırasında ağrı, sık idrara gitme, ani sıkışma, düşük hacimli idrar yapma ve gece idrara kalkma gibi semptomlarla ortaya çıkmaktadır. Rahatsızlığa eşlik eden belirti ve semptomlar kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. İnterstisyel sistit semptomları bazı durumlarda oldukça şiddetli olabilmektedir ve bu kişilerin hayat kalitelerini oldukça olumsuz etkileyebilmektedir. Bu probleme sahip kişilerin %90’ı kadındır ve genelde ilk ortaya çıkışı 30-50 yaşlar arasında olmaktadır.
İnterstisyel sistit oldukça uzun zamandır bilinmesine rağmen, sebebinin bilinmemesi ve tanı koymanın zor olması nedeniyle danışanların doğru teşhisi almaları bazen seneler sürebilmektedir.
Günümüzde nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte çok sayıda çeşitli görüş mevcuttur. Bu gösterilen nedenler arasında:
- Enfeksiyon
- Mast Hücre İnfiltrasyonu
- Disfonksiyonel Mesane Epiteli
- Otoimmünite
- Nörojenik Mekanizmalar gibi farklı yaklaşımlar bulunmaktadır.
İnterstisyel sistit oldukça geniş kapsamlı belirtilere sahip olabilen bir rahatsızlıktır. En sık görülen belirtiler arasında:
- İdrar yapma sırasında ağrı
- Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu
- Sık idrara gitme
- Ani sıkışma
- Gece idrara kalkma
- Düşük hacimli idrar yapma
- Pelvik ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı bulunmaktadır.
- Hikaye Alımı: Değerlendirme yapılırken kişiden ayrıntılı bir hikaye almak oldukça önemlidir. Semptomların başlangıcı, belirtiler, belirtileri arttıran ve azaltan faktörleri bilmek sürecin gidişatında da oldukça önemli rol oynamaktadır. İnterstisyel sistiti olan bireylerin çoğu, doğru tanının konması için seneler harcamakta ve çok farklı yerleri dolaşmak zorunda kalmaktadır. Bu yüzden doğru hikaye alımı ile birlikte semptomların değerlendirilmesi oldukça önemlidir.
- Fizik Muayene: Nörolojik muayeneye ek olarak abdominal ve pelvik bölgelerinin muayenesi interstisyel sistitli bireylerde oldukça önemlidir.
- Kan ve İdrar Tahlili: İnterstisyel sistit bazı cinsel rahatsızlıklar, endometriozis, idrar yolu enfeksiyonları ve mesane kanseri gibi rahatsızlıklarla karıştırılabilmektedir. Bu yüzden ayırıcı tanıda kan ve idrar tahlillerinin yapılması önemli olmaktadır.
- Sistoskopi: Genel anastezi etkisi altında yapılan bu uygulama ile mesane ve idrar yollarının incelenmesi sağlanmaktadır.
- Potasyum Duyarlılık Testi: İnce bir boru yardımıyla idrar torbası yani mesaneye doktor tarafından önce su ve ardından potasyum verilmesi ile gerçekleşen bu işlem interstisyel sistit tanısının konulmasında yardımcı olmaktadır.
İnterstisyel sistite yaklaşımda esas amaç semptomların giderilmesi ve böylece kişinin yaşam kalitesinin arttırılmasıdır. Bireyin semptomları, şikayetlerin şiddeti ve ağrı durumuna göre düzenlenen iyileşme seçenekleri uygulanmalıdır. Bazı bireylerde tek bir çözüm seçeneği işe yararken bazı bireylerde birden fazla seçeneğin birlikte uygulanması gerekmektedir.
- Mesane Eğitimi ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri: İnterstisyel sistitin yönetim sürecinde mesaneyi rahatsız edecek asitli içecek ve çay-kahve tüketiminin tüketiminin bırakılması önemlidir. Kişiye özel olarak düzenlenen idrar saatlerinde idrara çıkılması da destekleyici parçalarındandır.
- Stres ve Anksiyetenin Azaltılması: Destekleyici düzenlemeler arasında bulunan stres ve anksiyetenin kontrolü interstisyel sistitli bireyler için önemli bir yaklaşımdır.
- İlaçlar: Spesifik olarak interstisyel sistit için kullanılan ilaçlar bulunmasa da idrar yaparken acı ve pelvik ağrı için ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, antidepresanlar, non steroid antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilmektedir. Eşlik eden ani idrara çıkma ve çok sık idrara sıkışma semptomları için de antihistaminik ilaçlar kullanılabilmektedir.
- Elektriksel Sinir Uyarımı: Elektriksek sinir uyarımlarının çeşitleri mevcuttur. Yüzeyel uygulanan sinir stimülasyonları fizyoterapi seanslarında uygulanabileceği gibi cerrahi işlemlerle vücuda yerleştirilen çeşitleri de mevcuttur.
- Pelvik Taban Kas Egzersizleri: Alanında uzman pelvik taban kas fizyoterapistleri tarafından uygulanan pelvik taban rehabilitasyonu ile interstisyel sistit problemi olan kişilerdeki kas hassasiyetleri, kassal fonksiyon bozuklukları iyileştirilerek semptomların ortadan kalkmasını amaçlanmaktadır.
- Botoks Enjeksiyonu: Lokal ya da genel anestezi ile uygulanabilecek olan botoks enjeksiyonları bazı durumlarda interstisyel sistitin düzeltilmesinde tercih edilebilmektedir.
Öncelikli olarak şubelerimize başvuran her danışanımızdan alanında uzman ve tecrübeli bir ekip tarafından ayrıntılı bir hikâye alımı ve fizik muayene gerçekleştiriyoruz. Aynı zamanda danışanlarımızın pelvik taban kaslarının kuvveti ve işleyiş mekanizmaları pelvik taban fizyoterapistlerimiz tarafından değerlendirilmektedir.
Bunun yanı sıra danışanımızın pelvik taban kasları ile bağlantılı olan core kaslarını, solunum kaslarını ve postürlerini de değerlendirip kişiye özgü egzersiz programımızı hazırlıyoruz.
Pelvik taban fizyoterapistleri tarafından uygulanan ilk seansımızda danışanlarımıza pelvik taban sağlığı hakkında eğitim veriyoruz. Eğitim seansı içerisinde günlük yaşam alışkanlıkları, tuvalet alışkanlıkları, beslenme alışkanlıkları ve de izlenecek olan yol haritası hakkında bilgilendirmeler ve düzenlemeler yer almaktadır. Takiben ikinci seansımızda ise yine pelvik taban fizyoterapistlerimiz tarafından uygulanan pelvik taban kas rehabilitasyonuna başlıyoruz. Uyguladığımız pelvik taban kas rehabilitasyon seanslarında solunum egzersizleri, manuel terapi yaklaşımları, elektroterapi uygulamaları, biofeedback eşlikli pelvik taban kas eğitimi ve klinik egzersiz yaklaşımlarından oluşan kombine fizyoterapi yaklaşımlarını kullanıyoruz. Danışanımızın pelvik taban kaslarını fark etmesi ve doğru çalıştırabilmesi için birebir kas eğitimini desteklemek amacıyla teknolojik ekipmanları seanslarımıza dahil ediyoruz.
Seansların gidişatı, kişinin ihtiyacına yönelik olarak şekillenmekle birlikte danışanın kaç seans alacağı ve seansların ne kadar uzun süreceği danışanın sürece olan cevabının durumuna göre değişmektedir. Rehabilitasyon merkezli yaklaşımımızın “kişiye özel” olmasına çok önem veriyor o nedenle her danışanımıza özel bir yaklaşım sunuyoruz. Başarı oranlarımızın bu denli yüksek ve kalıcı olmasını da bütüncül yaklaşım anlayışımıza borçluyuz.
İnterstisyel sistit kişinin yaşam kalitesini oldukça fazla etkileyen bir rahatsızlıktır. Bu bireyler uzun süre doğru tanı ve değerlendirme yöntemleri için birçok farklı yer gezmiş ve hem fiziksel hem psikolojik olarak yorulmuş olabilirler.
İnterstisyel sistit için her çözüm yöntemi yüzde yüz etkili değildir, nedeni tam olarak bilinmediği için müdahale de zor ve karmaşık bir süreç olabilmektedir. Tedavide umutsuz olmamak, semptomların azalması karşısında olumlu yaklaşmak oldukça önemlidir.
Herhangi bir uygulama uygulanmadığı durumlarda ağrılar ve diğer semptomlar kişinin yaşam kalitesini daha da etkileyerek hem fiziksel hem psikolojik olarak daha ileri tablolara yol açılmasına neden olabilmektedir.
İnterstisyel sistit sürecinde beslenme önemli midir?
Beslenme alışkanlıkları mesane üzerinde oldukça etkilidir. İnterstisyel sistit olan kişilerde de idrar yapma sırasında yanma-ağrı, sık idrara çıkma gibi problemlerle karşılaşılmaktadır. Mesaneyi irrite eden yiyecek ve içeceklerden uzak durmak, sigarayı bırakmak oldukça önemlidir. Çay, kahve, çikolata, C vitamini açısından zengin besinler, sigara tüketimi mesane irritasyonuna neden olabilmektedir. Bu durumda mutlaka alanında uzman hekime danışarak size uygun beslenme kurallarına uymalısınız.
İnterstisyel sistit olan kişiler pelvik taban kas rehabilitasyonundan fayda görebilir mi?
Pelvik taban kas rehabilitasyonu ile birlikte bu danışanlarda idrar ve dışkı kontrolünü sağlayan kasların fonksiyonel hale getirilmesi, hassas ve gergin noktalara müdahale edilmesi ile birlikte fayda sağlanmaktadır.