Menopoz'a Bağlı Pelvik Ağrı
Nedir, Ne kadar yaygındır?
Menopoz, kadının hayatındaki değişim zamanlarından biridir. Bu dönemdeki hormonal seviyelerdeki değişiklikler alt karın (göbek deliği altı) ve pelvis (leğen) çevresinde pelvik ağrıya ve kramplara neden olabilmektedir. Ayrıca irritabl bağırsak sendromu, kabızlık gibi bağırsak problemleri de pelvik ağrıya neden olabilmektedir. Ağrının şiddeti ve süresi kişiden kişiye değişmekle birlikte hissedilen ağrının formu bazen künt, tok, iğneleyici, keskin veya yangısal olabilmektedir. Ağrı zaman zaman şiddetli veya hafif olabilir.
Hormonal değişikliklerin neden olduğu karın ağrısı genellikle zamanla geçer, ancak pelvik ağrının gerektirebilecek başka birçok olası nedeni vardır. Pelvik ağrıya neden olan sebep mutlaka ilgili hekim tarafından belirlenmeli ve kişiye uygun çözüm yaklaşımı çizilmelidir.
Çoğu zaman pelvik taban kaslarının güçsüzlüğü veya aşırı gerginliği pelvik tabanda ağrıya neden oluşturabilmektedir. Şayet altta yatan problem kas-iskelet sisteminden kaynaklı bir ağrı ise mutlaka pelvik taban fizyoterapi bakış açısıyla da değerlendirilmesi gerekmektedir.
Menopoz dönemindeki pelvik ağrı nedenleri:
- Kabızlık
- İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE)
- İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS)
- Pelvik organ sarkmaları
- Divertikülit
- İnflamatuar bağırsak rahatsızlığı
- Apandisit
- Ektopik gebelik
- Kanser
- Kabızlık: Alt karın bölgesinde şişkinlik. Haftada 3’ ten az dışkılama. Sert ve kuru dışkılama, dışkılama sırasında zorlanma ve fazla ıkınma.
- İdrar yolu enfeksiyonları (İYE): Genellikle alt karında ağrıya, idrar yapma sırasında yanmaya veya batmaya, idrar yapmada zorluğa ve sık idrara gitmeye, sarı akıntıya ve güçlü kokulu veya bulanık işemeye neden olur.
- İrritabl bağırsak sendromu (İBS): Bağırsakların bulunduğu bölgede ağrıya neden olur. Perimenopoz sırasında (menopoz öncesi) daha yaygın gözükür. Ağrı kimi zaman kaybolurken kimi zaman şiddetlenerek seyreder. Gaz, ishal ve/ veya kabızlık, şişkinlik tarzı şikayetlerle kendini gösterir.
- Pelvik organ sarkmaları: Vajen çevresinde ele gelen kitle görünümlü dokunun varlığı ile karakterizedir. Bazen pelvik organ sarkması vajinanın dışında olabileceği gibi vajen içerisinde de olabilir. Ayna yardımıyla kişinin kendisini kontrol etmesi ve böyle bir durum ile karşılaşırsa ilgili hekime başvurması gerekmektedir. Genellikle vajenden sarkan organ, vajen çevresinde bir ağırlık hissine, tok bir ağrıya neden olmaktadır. Bu ağrı yorgunlukla artan ve dinlenmeyle azalan bir ağrıdır. Bu problemi yaşayan kadınların büyük bir çoğunluğu uzanmayla şikayetlerin azaldığını ancak ayağa kalktığında ağrının arttığını tanımlar.
- Diverkülit: Kalın bağırsağı etkileyen ve genellikle karnın sol alt tarafında ağrı ve hassasiyete, ayrıca yüksek ateş, mide krampları, ishal ve mide bulantısına neden olabilen bir sindirim rahatsızlığıdır.
- İnflamatuar bağırsak rahatsızlığı: Alt karın ağrısının potansiyel olarak ciddi bir nedenidir. Semptomlar dışkıda kan veya mukus, ateş, beklenmedik kilo kaybı, yorgunluk, eklem ağrıları ve döküntü içerir.
- Apandisit: Sağ alt karın bölgesinde şiddetli ağrıya neden olur ve genellikle göbek deliğinizin çevresinde hafif bir rahatsızlık olarak başlar.
- Pelvik inflamatuar rahatsızlık: Ateş, vajinal akıntı ve bazen ağrılı cinsel ilişki ile sürekli, donuk, alt karın ağrısına neden olabilen bir enfeksiyondur.
- Ektopik gebelik: Nadiren de olsa hala adet görülüyorsa, yine de hamile kalınabilir. Bu bir olasılıkla, sağ veya sol alt karında, genellikle kusma veya ateş olmaksızın ani, şiddetli bir ağrı var ise, dış gebelik olabilir. Bu durum, döllenmiş bir yumurtanın rahmin dışında yerleştiği ve acil tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyduğu zamandır.
- Kanser: Yumurtalık kanseri ve bağırsak kanseri pelvik ağrıya neden olabilir. Kilo kaybı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, mide bulantısı veya kusma, dışkıda kan, karın şişmesi veya ağrılı cinsel ilişki gibi diğer semptomların yanı sıra pelvik ağrı ve karın ağrısı eşlik ediyorsa, mümkün olan en kısa sürede ilgili hekime başvurunuz.
Ağrının şiddeti ve yayılımına göre yaklaşım seçenekleri değişmekle birlikte menopoz dönemindeki pelvik ağrıda kullanılan uygulamalar şu şekilde sınıflandırılabilir.
- Yaşam değişiklikleri: Bazı yaşam tarzı değişiklikleri, perimenopozda (menopoz öncesi) karın ağrısını azaltmaya yardımcı olabilir. Kafein ve alkolden kaçınmak pelvik ağrının oluşumunu engelleyebilir. Çünkü bu içecekler menstrüel krampları daha da kötüleştirebilir. Şişkinliği azaltmak için tuz alımını sınırlandırmak ve fizyoterapist eşliğinde düzenli egzersiz yapmak ağrı yönetiminde oldukça değerlidir. Dönemlere bağlı ağrıların azaltılmasında, ılık su torbası desteği almak ağrının yönetiminde kolaylık sağlayabilir. Bunun yanı sıra bol miktarda taze meyve, sebze ve lifli gıda tüketmek kabızlığı gidermeye ve diğer sindirim problemlerini önlemeye yardımcı olabilir.
- Biyopsikososyal yaklaşım: Ağrıyla başa çıkılmasında ve ağrının yönetilmesinde, ağrı mekanizmasının öğrenilmesi ve kişiye özgü ruhsal ve fizyoterapi planının çizilmesi oldukça değerlidir. Bu anlamda fizyoterapistlerce uygulanan biyopsikososyal yaklaşıma dayalı egzersiz düzenlemeleri yaşam kalitenizi arttıracaktır. Aynı zamanda mindfullness yaklaşım prensipleri ile ağrı yönetimini desteklemek sürece katkı sağlayacaktır.
- Pelvik taban rehabilitasyonu: Pelvik ağrıya uzun süre maruz kalmak pelvik bölgedeki kassal ve bağ dokuların aşırı gerilmesine ve hassas noktaların oluşmasına neden olabilir. Bu anlamda fizyoterapistlerce uygulanan miyofasyal gevşetme ve tetik nokta masajları ile ağrının azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması mümkündür. Böylece gevşeme özelliğini kaybeden dokular yeniden eğitilerek, işleyiş mekanizmaları düzeltilir ve ağrı ortadan kaybolur.
- Elektroterapi: Uygulanan elektrik stimülasyonları sayesinde ağrının kısır döngüsünün kırılması mümkündür. Ağrı liflerini taşıyan sinirlerin elektroterapi seansları ile sakinleştirilmesi sonucunda ağrı hissi azalabileceği gibi tamamen de ortadan kaybolabilmektedir. Uygulamalar deri üzerine yapıştırılan yüzeyel elektrotlar ile yapılmakta olup ağrı veya rahatsızlık hissi yaratmamaktadır. Uropelvic Solutions olarak kliniğimizde danışanlarımıza fizyoterapistler eşliğinde elektroterapi uygulamaları yapılmaktadır.
- İlaç Kullanımı: Hormon seviyelerindeki değişikliklerin neden olduğu ağrı gibi bazı alt karın ağrısı türleri, basit ağrı kesicilerle müdahale edilebilir. Bu ilaçları nasıl güvenli bir şekilde alınacağı ve kullanılacağı konusunda rehberlik için mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Perimenopoz, adet sorunları, sıcak basması, yorgunluk veya ruh hali değişimleri gibi rahatsız edici semptomlara neden oluyorsa, ilgili hekim hormon replasman uygulaması (HRT) önerebilir. Bu yaklaşım, perimenopoz ve menopoz semptomlarını azaltmaya yardımcı olmada çok etkili olabilir.
Öncelikli olarak şubelerimize başvuran her danışanımızdan alanında uzman ve tecrübeli bir ekip tarafından ayrıntılı bir hikâye alımı ve fizik muayene gerçekleştiriyoruz. Aynı zamanda danışanlarımızın pelvik taban kaslarının kuvveti ve işleyiş mekanizmaları pelvik taban fizyoterapistlerimiz tarafından değerlendirilmektedir.
Bunun yanı sıra danışanımızın pelvik taban kasları ile bağlantılı olan core kaslarını, solunum kaslarını ve postürlerini de değerlendirip kişiye özgü egzersiz programımızı hazırlıyoruz.
Pelvik taban fizyoterapistleri tarafından uygulanan ilk seansımızda danışanlarımıza pelvik taban sağlığı hakkında eğitim veriyoruz. Eğitim seansı içerisinde günlük yaşam alışkanlıkları, tuvalet alışkanlıkları, beslenme alışkanlıkları ve de izlenecek olan yol haritası hakkında bilgilendirmeler ve düzenlemeler yer almaktadır. Takiben ikinci seansımızda ise yine pelvik taban fizyoterapistlerimiz tarafından uygulanan pelvik taban kas rehabilitasyonuna başlıyoruz. Uyguladığımız pelvik taban kas rehabilitasyon seanslarında solunum egzersizleri, manuel terapi yaklaşımları, elektroterapi uygulamaları, biofeedback eşlikli pelvik taban kas eğitimi ve klinik egzersiz yaklaşımlarından oluşan kombine fizyoterapi yaklaşımlarını kullanıyoruz. Danışanımızın pelvik taban kaslarını fark etmesi ve doğru çalıştırabilmesi için birebir kas eğitimini desteklemek amacıyla teknolojik ekipmanları seanslarımıza dahil ediyoruz.
Seansların gidişatı, kişinin ihtiyacına yönelik olarak şekillenmekle birlikte danışanın kaç seans alacağı ve seansların ne kadar uzun süreceği danışanın sürece olan cevabının durumuna göre değişmektedir. Rehabilitasyon merkezli yaklaşımımızın “kişiye özel” olmasına çok önem veriyor o nedenle her danışanımıza özel bir yaklaşım sunuyoruz. Başarı oranlarımızın bu denli yüksek ve kalıcı olmasını da bütüncül yaklaşım anlayışımıza borçluyuz.
Pelvik ağrı hissedildiği dönemde çözüm için müdahaleye başlanmaz ise ilerleyen dönemlerde kronik pelvik ağrıya neden olarak kişinin ciddi anlamda yaşam kalitesini etkileyebilmektedir. Sürekli hissedilen ve zamansal olarak boyut değiştiren ağrı hissi, kişinin sosyalleşmesine engel oluşturmanın yanı sıra beyindeki ağrı merkezinin sürekli uyarılır halde kalmasından dolayı ağrıda azaltıcı olarak kullanılan yaklaşımların etkisini de azaltmaktadır. Bu da kronik ağrıda kullanılacak ve denenecek olan modalitelerin çeşitlenmesine neden olmaktadır. O nedenle ağrının beyinde sabitlenmemesi ve beyin-vücut arasındaki uyarım merkezlerinin doğru ve sağlıklı çalışabilmesi için en kısa süre içerisinde çözüm için müdahale yöntemlerine başlanmalıdır.