Menopozda idrar kaçırma: Kegelden çok daha fazlası!
Menopoz döneminde çoğu zaman tuvalete yetişmek konusunda zorluk yaşıyor ve eve girerken anahtarla kapıyı açma sırasında dizlerinizi çaprazlayarak idrar hissinizi bastırmaya çalışıyorsanız aşırı aktif mesane sendromu yaşıyor olabilirsiniz. Aslında bu durum çok da sürpriz bir durum olmamakla birlikte menopoz sonrası birçok kadının yaşadığı bir problemdir. Bu problemin yanı sıra idrar kaçırma, sık sık aciliyet hissiyle tuvalete gitme, mesanede uzun süre idrar tutamama ve istemsiz gaz kaçırma da eşlik eden bazı şikayetler arasında yer almakta.
Aşırı aktif mesane olarak bilinen bu durum, adı üstünde mesanenin normalden daha fazla kasılması ve kişide kontrol edilmesi zor, sık ve ani işeme dürtüsü oluşturan bir sorundur. Bu his gündüz rutinler içerisinde kendini gösterebileceği gibi sizi gece de uykudan uyandırarak acil tuvalete gitmenize neden olabilir. Bazı durumlarda aşırı aktif mesaneye, fiziksel aktivite (koşma, zıplama, ip atlama vb.) veya karın içi basıncının artmasına neden olan hapşırma, öksürme, gülme, ağır kaldırma sırasında stres tipi idrar kaçırma da eşlik edebilir. Bu kaçırma tipinde pelvik taban kaslarının basıncı kaldıramaması ve kapanma mekanizmalarının yetersiz kalışı en önemli nedenler arasında gösterilebilir. Şayet bir kadın menopoz dönemi öncesinde (doğum sonrası) damla damla dahi idrar kaçırma problemi yaşamış ve kaçırması devam etmiş ise menopoz dönemi sonrasında idrar kaçırmayla ilgili problemleri yaşama olasılığı oldukça fazladır.
Menopoz ile östrojen düşüşü, kas kaybı ve kas dengesizliklerine neden olarak genitoüriner sendroma yani vajinal kasların tonus kaybına (atrofi) neden olmaktadır. Pelvik taban kaslarındaki bu tonus azalışı kasın güç ve kuvvet kaybına neden olarak görevini yerine getirmesine (idrar tutma) engel oluşturmaktadır. Bu anlamda kasların güçlendirilmesine yönelik önerilen, halk arasında sık bırak olarak bilinen kegel egzersizleri, idrarını tutuyormuş gibi sıkıp bırakılarak yapılan egzersizler, şikayetlerin azaltılmasında yetersiz kalmanın yanı sıra yanlış öğrenildiğinde şikayetleri arttırarak tedaviyi uzatmaktadır. Videolar eşliğinde izlenerek yapılmaya çalışılan Kegel egzersizlerinde kadınların büyük bir çoğunluğu kalça, karın ve iç bacak kaslarını sıkarak egzersizi doğru yaptığını düşünseler de yanlış yapılan egzersiz yaklaşımı pelvik taban kaslarını yorarak daha da güçsüzleştirmektedir. O nedenle doğru pelvik taban egzersizleri Kegel egzersizlerinden çok daha öte, içerisinde nefes egzersizleri, pelvik taban kas farkındalığı, core sistem eğitimleri, pelvik taban masajları, biofeedback eşlikli pelvik taban eğitimleri ve elektrik stimülasyonlarını içeren kombine bir tedavi yaklaşımı sunmaktadır.
Sonuç olarak her idrar kaçırma tipine ve her danışana kegel egzersizleri iyi gelmemekle birlikte, şikayetleri arttırabilir. Bu anlamda mutlaka pelvik taban fizyoterapistlerince çizilen egzersiz reçetelerine sadık kalarak ve pelvik taban kaslarının kullanımını doğru öğrenerek, pelvik taban sağlığınızı korumanız mümkün. Doğru egzersiz emin ellerde olduğu sürece hayat kalitenizi arttıracak ve kalıcı tedavi şansı sunacaktır.
Uzm. Fzt. Aygül Köseoğlu